बाभळीच्या तप्त पिवळ्या
काटेरी सावळ्या
ओरखाडतात
माझी लक्तरांची पुंजी
राखलेली शतकांच्या
वाटचालीत
***
(भालप्रदेश, गुजरात )
लोथलच्या (जेथे इंडस - सिंधू - संस्कृतीचे अवशेष आहेत ) परिसरात अनेक वर्षे भटकताना हे जाणवले: तथाकथित प्रगत विसाव्या शतकात येथील भूमीचे पुनरुज्जीवन झाले नाही।
एक गोष्ट ऐकलीय: रोम जळत असताना रोम साम्राज्याचा बादशहा म्हणे फिडल वाजवत बसला होता । बलाढ्य रोम साम्राज्य आणि संस्कृति त्यानंतर लवकरच लोप पावली।
पुरातत्वशास्त्रात मला जरी रस असला तरी मी लोथल बघायला कधीच गेलो नाही। उगाच इतिहासाची प्रौढी मिरवण्यात काय तथ्य?
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
December 22, 2008
November 16, 2008
आगीतल्या सोन्यासारखी ऊन मऊ
वेश्येला वर्मा नसते मानभावीपणाचे कधी
गरतीच्या नजरेंत पण वेश्यावृत्ती डोकावते कधी
आईच्या दारी पाहिली तिला अफाट गर्दीत
आगीतल्या सोन्यासारखी ऊन मऊ एकाकी
दग्ध उत्तान विभ्रमाना तिच्या होती कडा आशेची
मिळेल इथे आसरा मायेचा क्षणभर
चक्रातून छचोर विक्षेपांच्या तिला वाट मिळेल
अर्धनग्न स्तनांत गुदमणारया अश्रूना क्षणभर
माणुसकीच्या वेशीवर - संस्कृतींचा वेदींवर
लाजेच्या फ़टकूराची होळी केल्यावर
आईच्या दारी पाहिली तिला गर्दीत अनावर
आगीतल्या सोन्यासारखी ऊन मऊ एकाकी
* * *
बडोदे
५ में १९७१
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
गरतीच्या नजरेंत पण वेश्यावृत्ती डोकावते कधी
आईच्या दारी पाहिली तिला अफाट गर्दीत
आगीतल्या सोन्यासारखी ऊन मऊ एकाकी
दग्ध उत्तान विभ्रमाना तिच्या होती कडा आशेची
मिळेल इथे आसरा मायेचा क्षणभर
चक्रातून छचोर विक्षेपांच्या तिला वाट मिळेल
अर्धनग्न स्तनांत गुदमणारया अश्रूना क्षणभर
माणुसकीच्या वेशीवर - संस्कृतींचा वेदींवर
लाजेच्या फ़टकूराची होळी केल्यावर
आईच्या दारी पाहिली तिला गर्दीत अनावर
आगीतल्या सोन्यासारखी ऊन मऊ एकाकी
* * *
बडोदे
५ में १९७१
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 25, 2008
Life-line (poem with image)
October 23, 2008
जीवनरेखा - Life-line (Image)
मातीतून येई वर
एका आयुष्याचा दोर
गुंफीत जाई वळेसार
मातीच्या स्पंदनांचा
काळाच्या वेशीवर...
अनावर गर्दीत सभोवार
नाही कधीही होत धरतीला भार।
* * *
टीप: वळेसार (मालवणी) गजरा (मराठी)
---
(रेमीचे सौभाग्य असे की तो झाला असेल कधी ना कधी सभोवतालच्या माणसाना भार पण कधीही नव्हता धरतीला भार। इतरांचे माहीत नाही। अशी ही रेमीची नागडी उघडी कविता। )
~~~~~
~~~~~
October 22, 2008
सखी तुझा अंतराय
सखी तुझा अंतराय
सखी तुझा अंतराय
आज आलेत पैसे
विकत घेतो अन्न काही
थोडा निवारा पांघरूण
चैन थोड़ी मौज मस्ती
जोवर आहे तुझा अंतराय
मग येशील तेव्हा
ठेवणार नाही यातले काहीच
नाही करणार साठेबाजी
असेन मी रीता
आज आलेत पैसे हातात
यास्तव आहे तुझा अंतराय .
(गुजरात
४-१०-१९७० )
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
सखी तुझा अंतराय
आज आलेत पैसे
विकत घेतो अन्न काही
थोडा निवारा पांघरूण
चैन थोड़ी मौज मस्ती
जोवर आहे तुझा अंतराय
मग येशील तेव्हा
ठेवणार नाही यातले काहीच
नाही करणार साठेबाजी
असेन मी रीता
आज आलेत पैसे हातात
यास्तव आहे तुझा अंतराय .
(गुजरात
४-१०-१९७० )
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 17, 2008
त्या बलिदानाशी इमान राहूदे
त्या बलिदानाशी इमान राहूदे
नेते महात्मे समाजधुरंधर
त्याना पाषाणाची देवकळा
अरे परमेश्वर तर कधिच मेला
पाषाण होऊन राहिला
मीच आहे ब्रम्ह म्हणून
इमान राखावे स्वताशी .
त्याना देवकळा पाषाणाची
संत महंत संस्कृतीचे आधार
मी आहे ना कीडा हाडामासाचा
इमान राहूदे जीवनाशी .
धरतीची लेकूरे आम्ही
आम्ही प्रेषित आमच्या जिंदगीचे .
त्याना देवकळा पाषाणाची
पोथ्या पुराणे दर्शने
मी पूत मातीचा
शपथ आहे रक्ताची .
ऋतुवर्षांचे चक्र चक्र
परंपरा संस्कृतीच्या वावटळी
हौतात्म्य त्यात पिचत राहिले
मानवतेचे
त्या बलिदानाशी इमान राहूदे .
स्थळ: बडोदे
सन १९६७
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
नेते महात्मे समाजधुरंधर
त्याना पाषाणाची देवकळा
अरे परमेश्वर तर कधिच मेला
पाषाण होऊन राहिला
मीच आहे ब्रम्ह म्हणून
इमान राखावे स्वताशी .
त्याना देवकळा पाषाणाची
संत महंत संस्कृतीचे आधार
मी आहे ना कीडा हाडामासाचा
इमान राहूदे जीवनाशी .
धरतीची लेकूरे आम्ही
आम्ही प्रेषित आमच्या जिंदगीचे .
त्याना देवकळा पाषाणाची
पोथ्या पुराणे दर्शने
मी पूत मातीचा
शपथ आहे रक्ताची .
ऋतुवर्षांचे चक्र चक्र
परंपरा संस्कृतीच्या वावटळी
हौतात्म्य त्यात पिचत राहिले
मानवतेचे
त्या बलिदानाशी इमान राहूदे .
स्थळ: बडोदे
सन १९६७
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 14, 2008
नर्मदेची बाळें आणि माझी नर्मदेची परिक्रमा
माझी नर्मदेची परिक्रमा
माझी नर्मदेची परिक्रमा रूढ़ अर्थाने परिक्रमा नव्हतीच. नाही मौजेसाठी अथवा संशोधनासाठी केला हा प्रवास. इतर नद्या, सरोवरें आणि सागर यांच्या बरोबर नर्मदासुद्धा सर्व जीवामात्रांची जीवनरेखा आहे ही जाणीव मात्र असायची, आताही मी जारी शहरात असलो तरी आहे, अधिकच प्रखर आहे.
मी काही मूर्तिपूजक नाही. नाही मी संघटीत धर्मसंस्थामध्ये विश्वास ठेवीत. नाही मी ईश्वरवादी, नाही मी निरीश्वरवादी. कोणत्याही धर्माच्या, कुणाच्याही ईश्वराच्या वादात पडायचे नाही. श्रध्दा जर कृतीमध्ये परिवर्तीत होत नसेल आणि त्यात सर्व जीवमात्राची जाणीव नसेल तर तिला अंधश्रध्दा म्हणावी लागेल.
महाकालीचापण रूढ़ अर्थाने मी भक्त नाही. पण महाकालीच्या संकल्पनेचे वास्तव दर्शन मला नर्मदेमध्ये झाले. नुकत्याच संपन्न झालेल्या नवरात्राच्या उत्सवाची सांगता मी सोबतच्या छायाचित्राने करतो.
~~~~~~
October 09, 2008
आई नर्मदे!
आई नर्मदे
चण्डिकेचा अवतार धारण करून
गावे राने धुवून काढतेस
तरीही लोक तुझा जयघोष करतात...
आई नर्मदे
हरघडी मी अनिवार्य ओढीने
तुझ्याकडे येतो सर्जनशीलतेला जेव्हा होतात
सामाजिकतेचे बांध असह्य...
कितिक ओंजली भरभरून मी पीतो
आणी श्रध्दा माझी प्रत्येक ओंजळीतून
सामर्थ्याचं प्राशन करते...
आई नर्मदे
तुझ्या पाण्याच्या प्रत्येक ओंजळीने
माझ्या आतला अग्नी प्रज्वलीत करावा
जागा ठेवावा;
आणी त्या अग्नीचा मलाच विरघळून
टाकणारा महापूर बनावा;
मनातील सामाजिकतेची सारी जळमटे
धूवून टाकणारा अग्नीपूर भडकून उठावा;
त्यात स्वत:च निर्माण केलेल्या
दंभाच्या साऱ्या प्रतिमा नष्ट व्हाव्या;
त्या साऱ्या पतिमानी डागाळलेले
जीवन मुक्त मनसोक्त व्हावे...
आई नर्मदे
त्या अग्नीपूरात तुझीही प्रतिमा नष्ट झालीय;
आता मीतूचा भावही संपलाय;
तुझ्या पाण्याच्या प्राशानाने मी नर्मदामय झालोय.
माते वैराग्यभूमी,
युगायुगांची साक्षी
तुझ्या पाण्याच्या प्राशानाने
दुर्बलांचे अश्रू लाव्हारासा बनू दे;
त्यांचे निश्वास ज्वालामुखी बनू दे;
आणी त्यांची जीवने अग्नीपूर होवूं दे।
-----
स्थळ:
सन : १९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
चण्डिकेचा अवतार धारण करून
गावे राने धुवून काढतेस
तरीही लोक तुझा जयघोष करतात...
आई नर्मदे
हरघडी मी अनिवार्य ओढीने
तुझ्याकडे येतो सर्जनशीलतेला जेव्हा होतात
सामाजिकतेचे बांध असह्य...
कितिक ओंजली भरभरून मी पीतो
आणी श्रध्दा माझी प्रत्येक ओंजळीतून
सामर्थ्याचं प्राशन करते...
आई नर्मदे
तुझ्या पाण्याच्या प्रत्येक ओंजळीने
माझ्या आतला अग्नी प्रज्वलीत करावा
जागा ठेवावा;
आणी त्या अग्नीचा मलाच विरघळून
टाकणारा महापूर बनावा;
मनातील सामाजिकतेची सारी जळमटे
धूवून टाकणारा अग्नीपूर भडकून उठावा;
त्यात स्वत:च निर्माण केलेल्या
दंभाच्या साऱ्या प्रतिमा नष्ट व्हाव्या;
त्या साऱ्या पतिमानी डागाळलेले
जीवन मुक्त मनसोक्त व्हावे...
आई नर्मदे
त्या अग्नीपूरात तुझीही प्रतिमा नष्ट झालीय;
आता मीतूचा भावही संपलाय;
तुझ्या पाण्याच्या प्राशानाने मी नर्मदामय झालोय.
माते वैराग्यभूमी,
युगायुगांची साक्षी
तुझ्या पाण्याच्या प्राशानाने
दुर्बलांचे अश्रू लाव्हारासा बनू दे;
त्यांचे निश्वास ज्वालामुखी बनू दे;
आणी त्यांची जीवने अग्नीपूर होवूं दे।
-----
स्थळ:
सन : १९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 08, 2008
अशरिरीणी आदिशक्ति
अशरिरीणी आदिशक्ति
अशरिरीणी आदिशक्ति
भितिदायक भव्यहि
कोटिकोटींच्या विशाल दु:खात
कोंडून आहे तिचा थयथयाट
त्यांचे सुस्कारे अग्नीची
कारंजी बनतील.
-----
स्थळ - बडोदे
सन - १९६९
~~~~~
© Remigius de Souza। All rights reserved.
अशरिरीणी आदिशक्ति
भितिदायक भव्यहि
कोटिकोटींच्या विशाल दु:खात
कोंडून आहे तिचा थयथयाट
त्यांचे सुस्कारे अग्नीची
कारंजी बनतील.
-----
स्थळ - बडोदे
सन - १९६९
~~~~~
© Remigius de Souza। All rights reserved.
October 07, 2008
October 06, 2008
अन्न परम ब्रम्हः
अन्न परम ब्रम्हः
अन्न परम ब्रम्ह: म्हणे --
भांग प्यायली होती तेव्हा.
अन्न घशाखाली विष हौउन उतरते.
बाजार आहे अन्नाचा
विक्रय आहे शरीराचा
सिनेमा थेटरात मनाचाही
आम्ही हलाहल पचवले
नशा नाही कामी येत
आम्ही विषवृक्ष -
मुखावट्या आड़ कंठ आहे
काळा ठिक्कर जळणारा
तडफडणारा
आशा निराशेच्या जाळ्यात
गुरफटून टाकणारी चाहूल
मरणाची दाबून आम्ही ठेवतो.
---
स्थळ: बडोदे
तारीख: ३१-३-१९६९
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
अन्न परम ब्रम्ह: म्हणे --
भांग प्यायली होती तेव्हा.
अन्न घशाखाली विष हौउन उतरते.
बाजार आहे अन्नाचा
विक्रय आहे शरीराचा
सिनेमा थेटरात मनाचाही
आम्ही हलाहल पचवले
नशा नाही कामी येत
आम्ही विषवृक्ष -
मुखावट्या आड़ कंठ आहे
काळा ठिक्कर जळणारा
तडफडणारा
आशा निराशेच्या जाळ्यात
गुरफटून टाकणारी चाहूल
मरणाची दाबून आम्ही ठेवतो.
---
स्थळ: बडोदे
तारीख: ३१-३-१९६९
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 05, 2008
क्षण गोठलेला
October 04, 2008
त्याना सामर्थ्य दे आई
त्याना सामर्थ्य दे आई
अनेक रुपानी तू सभोवती वावरतेस
दीन दुबळे दलितांच्या कष्टांचे
तू प्रतीक आहेस
धरतीच्या अनेक काळात
तिच्या रुद्रभीषण रुपात
तू साठवली आहेस
ममतेच्या एका इवल्याशा कटाक्षातही
तुझे महात्म्य सामावून जाते.
अगणितांच्या दू:खकष्टाना
आई तू सामर्थ्य दे.
-----
स्थळ: बडोदे
सना: १९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
अनेक रुपानी तू सभोवती वावरतेस
दीन दुबळे दलितांच्या कष्टांचे
तू प्रतीक आहेस
धरतीच्या अनेक काळात
तिच्या रुद्रभीषण रुपात
तू साठवली आहेस
ममतेच्या एका इवल्याशा कटाक्षातही
तुझे महात्म्य सामावून जाते.
अगणितांच्या दू:खकष्टाना
आई तू सामर्थ्य दे.
-----
स्थळ: बडोदे
सना: १९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 03, 2008
आई तुझ्या कष्टांचा वाटा मला दे
आई, तुझ्या कष्टांचा वाटा मला दे
सर्व सुखदु:खाच्या फेर्यात
उत्कर्ष अपकर्षाच्या चक्रात
शहाणपण दैवाच्या आवर्तात
तुझ्या कष्टाचा वाटा मला दे.
ही माती घडवण्यासाठी किती कष्टांचे
डोंगर पालथे घातलेस
त्या तुझ्या कष्टांचा वाटा मला दे.
---
स्थल: बडोदे
तारीख: १३-५-१९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
सर्व सुखदु:खाच्या फेर्यात
उत्कर्ष अपकर्षाच्या चक्रात
शहाणपण दैवाच्या आवर्तात
तुझ्या कष्टाचा वाटा मला दे.
ही माती घडवण्यासाठी किती कष्टांचे
डोंगर पालथे घातलेस
त्या तुझ्या कष्टांचा वाटा मला दे.
---
स्थल: बडोदे
तारीख: १३-५-१९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 02, 2008
गांधीवाद
गांधीवाद
गांधीजी पंचा नेसत होते.
आम्ही बाजारू खादी नेसतो.
ही आमची गांधीवादाची मर्यादा --
नक्राश्रू ढाळू नकोस.
(गांधीजयंती, ऑक्टोबर २, २००८)
---------
Gandhism
Gandhiji wore loincloth of Khadi
We patronise marketed Khadi
That’s our limit of Gandhism –
Don’t shed crocodile’s tears.
(Translated from the original by the author)
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
गांधीजी पंचा नेसत होते.
आम्ही बाजारू खादी नेसतो.
ही आमची गांधीवादाची मर्यादा --
नक्राश्रू ढाळू नकोस.
(गांधीजयंती, ऑक्टोबर २, २००८)
---------
Gandhism
Gandhiji wore loincloth of Khadi
We patronise marketed Khadi
That’s our limit of Gandhism –
Don’t shed crocodile’s tears.
(Translated from the original by the author)
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
October 01, 2008
आता उठलो आहे माझ्या फोंसिलमधून
September 30, 2008
रंगले आभाळ अपार
रंगले आभाळ अपार
घर माझे मोठे आभाळाएवढे.
हरवून बसलो होतो स्वत:ला
जेव्हा अंहकार जागा झाला.
नदी केव्हाच वाहून गेली होती.
अंहकार एकटा आहे
एकाकी आहे.
रंग उडाले आभाळाला चिकटले।
रंगले अपार आकाश.
उजाड राने पथ्थर झिजलेले
आभाळ रंगलेले.
-----
स्थळ: बडोदे
तारीख: २६-१०-१९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
घर माझे मोठे आभाळाएवढे.
हरवून बसलो होतो स्वत:ला
जेव्हा अंहकार जागा झाला.
नदी केव्हाच वाहून गेली होती.
अंहकार एकटा आहे
एकाकी आहे.
रंग उडाले आभाळाला चिकटले।
रंगले अपार आकाश.
उजाड राने पथ्थर झिजलेले
आभाळ रंगलेले.
-----
स्थळ: बडोदे
तारीख: २६-१०-१९६९
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
September 25, 2008
प्रार्थनेचे सामर्थ्य आणी भुईगोलाचे तप्त हवामान
प्रार्थनेचे सामर्थ्य आणी भुईगोलाचे तप्त हवामान
प्रार्थना जेव्हा होते काम
स्रुष्टी सारी होते विद्रूप जबाबदारी.
काम जेव्हा होते प्रार्थना
सृष्टी सारी होते मंगलमय शिव.
(मूळ इंग्रजी कवितेचे भाषांतर. या कवितेवरील इंग्रजी टिप्पणीसाठी पहा)
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
प्रार्थना जेव्हा होते काम
स्रुष्टी सारी होते विद्रूप जबाबदारी.
काम जेव्हा होते प्रार्थना
सृष्टी सारी होते मंगलमय शिव.
(मूळ इंग्रजी कवितेचे भाषांतर. या कवितेवरील इंग्रजी टिप्पणीसाठी पहा)
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
September 19, 2008
व्यक्ती आणि समष्टी
रेमीजीयस डिसोजा उवाच:
व्यक्ती आणि समष्टी
व्यक्तिस्वातंत्र्याच्या युध्दात
वसतीच्या वेशीवर
समष्टी कामास आली.
पराधीन - स्वाधीनतेच्या संघर्षात
परास्पराधीन कामास आले.
-----
मुंबई
१०.४.१९९७
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
व्यक्ती आणि समष्टी
व्यक्तिस्वातंत्र्याच्या युध्दात
वसतीच्या वेशीवर
समष्टी कामास आली.
पराधीन - स्वाधीनतेच्या संघर्षात
परास्पराधीन कामास आले.
-----
मुंबई
१०.४.१९९७
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
September 16, 2008
येईतो बोलावणे
येईतो बोलावणे
वाहिले तुझिया चरणे सुखदु:ख उणेदुणे
तुवें दिले तैसे जगणे येईतो बोलावणे.
नाही मानपान जोखणे सोडिजे अहंकारी लाजीरवाणे
हव्यासाने भरले जीणे मिरावावे जीवाचे अमूल्य लेणे.
चव्वलाच्या नादीं घटकापळांच्या हिशेबी
मोहाचे मोहोळ खरेची वाटले.
मोहाचे मोहोळ वाटले जीवाचे सार्थक
कर्मयोगी मधुमाशी मुक्त मात्र.
नाही चुकावावा क्षण जीवनमरणाच्या रेषा क्षीण
अथवा भरकटणे उरेल रानोमाळ.
अहंकाराच्या जाळी उभ्या पावलोपावली
शुध्द हरपली वेळोवेली अष्टांगी सावधान.
आकाशी झेप पतंगाचे जळणे
सार्थकी लागणे दिव्याशी जोड़ने.
-----
रेमीजीयस डिसोझा
२८.१२.१९९९
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
September 15, 2008
माझी शतकांची वाटचाल
September 12, 2008
व्यावसायिकाना सलाम!
व्यावसायिकाना सलाम!
अर्जुनाला पोपटाचा डोळाच दिसता होता.
व्यावसायिकाना सलाम!
मला अभाग्याला डोळा दिसतो.
पोपट दिसतो.
फांदी दिसते.
झाड दिसते.
जमीन दिसते.
अन्न-पाणी देणारी जमीन दिसते.
पाऊस पाडणार्या आकाशाचे
त्याच्या डोळ्यावर प्रतिबिंब दिसते.
डोळ्याचा आतला अंधार दिसतो.
त्यावर उमटलेले निळ्या आकाशाचे
चित्र दिसते.
अर्जुनाचा तीर सुटला.
पण माझे तीर-धनुष्य गळून पडले.
पोपट त्याच्या जन्मातून मुक्त झाला.
मी माणसाच्या जन्मातून मुक्त झालो नाही.
(मला पुनर्जन्माचे वरदान मिळाले.)
----
बडोदे
नोव्हेंबर १९७०
(इंग्रजी भाषांतर पहा)
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
अर्जुनाला पोपटाचा डोळाच दिसता होता.
व्यावसायिकाना सलाम!
मला अभाग्याला डोळा दिसतो.
पोपट दिसतो.
फांदी दिसते.
झाड दिसते.
जमीन दिसते.
अन्न-पाणी देणारी जमीन दिसते.
पाऊस पाडणार्या आकाशाचे
त्याच्या डोळ्यावर प्रतिबिंब दिसते.
डोळ्याचा आतला अंधार दिसतो.
त्यावर उमटलेले निळ्या आकाशाचे
चित्र दिसते.
अर्जुनाचा तीर सुटला.
पण माझे तीर-धनुष्य गळून पडले.
पोपट त्याच्या जन्मातून मुक्त झाला.
मी माणसाच्या जन्मातून मुक्त झालो नाही.
(मला पुनर्जन्माचे वरदान मिळाले.)
----
बडोदे
नोव्हेंबर १९७०
(इंग्रजी भाषांतर पहा)
~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
September 09, 2008
सायंतारया सय तुझी
September 06, 2008
प्रतिमा
August 24, 2008
पाचोळा (हायकू)
पाचोळा ( आधुनिक हायकू)
तुझ्या मोटारीच्या मागे मागे
येई मी फ़रफ़टत ....
पाचोळा
(शेताकरयाला पाचोळा फार मोलाचा असतो। त्याची शेकोटी होते। त्याचे शेतासाठी (कम्पोस्ट) खत होते। पण आधुनिक इन्डियात [वाटल्यास भारत म्हणा किंवा हिन्दुस्तान म्हणा] टाटा सारखे आधुनिक राजे महाराजे तयार झाले आहेत. शेतकरी की पाचोळा, त्यांची त्याना काय किंमत ? पुढे वाचा )
२४.८.२००८
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
तुझ्या मोटारीच्या मागे मागे
येई मी फ़रफ़टत ....
पाचोळा
(शेताकरयाला पाचोळा फार मोलाचा असतो। त्याची शेकोटी होते। त्याचे शेतासाठी (कम्पोस्ट) खत होते। पण आधुनिक इन्डियात [वाटल्यास भारत म्हणा किंवा हिन्दुस्तान म्हणा] टाटा सारखे आधुनिक राजे महाराजे तयार झाले आहेत. शेतकरी की पाचोळा, त्यांची त्याना काय किंमत ? पुढे वाचा )
२४.८.२००८
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
August 21, 2008
एक मातीचा बंध
एक मातीचा बंध
आयुष्य अस्तित्व पणाला लावून
आतडे पिळवटून
अनुभूतिच्या विश्वाची चाळण करून
संवेदनेपार रक्त वाफ़ारून
माझे मीपण निचरून
आकृति आकाराते अमूर्त वास्तवातून
एक मातीचा बंध।
तुच्छ किताब हिणकस
क्षुद्र आकांक्षा क्षणिक
आहुति त्यांची - पेटतो
ज्वालामुखी मातीचा कण।
- - - - -
मुंबई
तारीख: ३०-०४-१९९७
----------------------
© Remigius de Souza। All rights reserved।
आयुष्य अस्तित्व पणाला लावून
आतडे पिळवटून
अनुभूतिच्या विश्वाची चाळण करून
संवेदनेपार रक्त वाफ़ारून
माझे मीपण निचरून
आकृति आकाराते अमूर्त वास्तवातून
एक मातीचा बंध।
तुच्छ किताब हिणकस
क्षुद्र आकांक्षा क्षणिक
आहुति त्यांची - पेटतो
ज्वालामुखी मातीचा कण।
- - - - -
मुंबई
तारीख: ३०-०४-१९९७
----------------------
© Remigius de Souza। All rights reserved।
Labels:
कविता
August 10, 2008
लागेबांधे
लागेबांधे
काही वर्षापूर्वी लिहिलेल्या या दोन कविता: "आई" आणि "बाप माझा" पुन्हा वाचल्यावर वाटले त्या अजूनही कालबाह्य झालेल्या नाहीत। आज समाजाच्या वेगवेगळ्या थरातून वैयक्तिक आणि सामाजिक मुल्ये मात्र झपाट्याने उलटीपालटी होत आहेत, तशाच व्यक्ति आणि समष्टि यांच्या भूमिका पण।
तरीही ती म्हण आजही लागू आहे असे मला व्यक्तिश: वाटते। बाक़ीचे सर्व काळ (समय आणि मरण या दोनही अर्थाने) ठरवणार।
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
काही वर्षापूर्वी लिहिलेल्या या दोन कविता: "आई" आणि "बाप माझा" पुन्हा वाचल्यावर वाटले त्या अजूनही कालबाह्य झालेल्या नाहीत। आज समाजाच्या वेगवेगळ्या थरातून वैयक्तिक आणि सामाजिक मुल्ये मात्र झपाट्याने उलटीपालटी होत आहेत, तशाच व्यक्ति आणि समष्टि यांच्या भूमिका पण।
तरीही ती म्हण आजही लागू आहे असे मला व्यक्तिश: वाटते। बाक़ीचे सर्व काळ (समय आणि मरण या दोनही अर्थाने) ठरवणार।
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
Labels:
काळ
August 08, 2008
शून्य कि संभ्रम: End of an Era
शून्य कि संभ्रम
-----------------------------------------------------------------------------------
शून्य कि संभ्रम ?
हरघडी पाहिले माघारा वळून:
विस्कळित
शापित भूमी -
एका ख़न्डाचा शेवट नजीक आला।
-----------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
शून्य कि संभ्रम ?
हरघडी पाहिले माघारा वळून:
विस्कळित
शापित भूमी -
एका ख़न्डाचा शेवट नजीक आला।
-----------------------------
End of an Era
Zero or illusion?
Each time turned back to notice —
Fissured cursed land:
The end of one era nearing.
(Translation by the author from the original Marathi text)
August 02, 2008
रोग कोणता? औषध काय?
रोग कोणता? औषध काय?
मी वेडापिसा
लोक वेडेपिसे
रबरी फुगे, गोळ्या,
नसबंदी -
रोग कोणता?
औषध काय?
दलितांचा पतितांचा महापूर
थांबवणे म्हणजे काय
डोळे बांधून गाढवाला
शेपूट लावायचा खेळ आहे?
---
सन १९६८
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
मी वेडापिसा
लोक वेडेपिसे
रबरी फुगे, गोळ्या,
नसबंदी -
रोग कोणता?
औषध काय?
दलितांचा पतितांचा महापूर
थांबवणे म्हणजे काय
डोळे बांधून गाढवाला
शेपूट लावायचा खेळ आहे?
---
सन १९६८
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
Labels:
कविता
August 01, 2008
वळणावळणाने जाणारी वाट
वळणावळणाने जाणारी वाट
वळणावळणाने जाणारी वाट
माझ्या दारी
ओलावतो कातळ काळा मध्यान्ही
वळून पाहशील तेव्हा
हरवलेली वाट वळणावर
वळेसरात अबोलीच्या
माडराईत बांबूच्या बेटात
वळणाशी श्रंगार वाऱ्याचा फुलेल
पायरव हरवेल आभासात
~~~~
सावंतवाडी
सन १९७०
~~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
वळणावळणाने जाणारी वाट
माझ्या दारी
ओलावतो कातळ काळा मध्यान्ही
वळून पाहशील तेव्हा
हरवलेली वाट वळणावर
वळेसरात अबोलीच्या
माडराईत बांबूच्या बेटात
वळणाशी श्रंगार वाऱ्याचा फुलेल
पायरव हरवेल आभासात
~~~~
सावंतवाडी
सन १९७०
~~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
Labels:
कविता
July 26, 2008
माणूस चंद्रावर जातो: Man lands on the Moon
माणूस चंद्रावर जातो
पौर्णिमेच्या चंद्राने समुद्राला उधाण येत राहील का?
जन्माला येण्यापुर्वीच आरपारच्या ग्रहानी
भवितव्य लिहून ठेवले तेव्हा
एक जीव जन्माला आला
एक वेडी पावसात भिजत
रस्त्याच्या कडेला फाटक्या लक्ताराच्या
चिंध्या करण्यात मग्न आहे
तरी चंद्र आपला फिरतच आहे
स्वत:भोवती आणि पृथिवी भोवती
पृथिवी ही तशीच...
बडोदे.
२६-७-६९
For more poems visit Beehive In Godwana
© Remigius de Souza.All rights reserved.
पौर्णिमेच्या चंद्राने समुद्राला उधाण येत राहील का?
जन्माला येण्यापुर्वीच आरपारच्या ग्रहानी
भवितव्य लिहून ठेवले तेव्हा
एक जीव जन्माला आला
एक वेडी पावसात भिजत
रस्त्याच्या कडेला फाटक्या लक्ताराच्या
चिंध्या करण्यात मग्न आहे
तरी चंद्र आपला फिरतच आहे
स्वत:भोवती आणि पृथिवी भोवती
पृथिवी ही तशीच...
बडोदे.
२६-७-६९
For more poems visit Beehive In Godwana
© Remigius de Souza.All rights reserved.
July 18, 2008
धरतरी (The Earth)
July 06, 2008
समर्पण एक चकवा - Surrender
Surrender
Meera, in surrender
Meera, in surrender
Consecrated,
You found Life.
Surrender –
One track,
One goal,
One mean,
One bond,
One end,
A liberation;
Surrender –
One personality,
One prop,
One power,
One end,
One Martyr;
Surrender –
An initiation,
A sect,
A favour,
A sacrifice;
Surrender –
One man,
One bed,
One sacrificial alter,
One gratifying pain;
Surrender –
One-way sweep of a swing,
That never returns.
Surrender –
An ember dying, buried
Under a thick layer of ashes;
You found Life.
Surrender –
One track,
One goal,
One mean,
One bond,
One end,
A liberation;
Surrender –
One personality,
One prop,
One power,
One end,
One Martyr;
Surrender –
An initiation,
A sect,
A favour,
A sacrifice;
Surrender –
One man,
One bed,
One sacrificial alter,
One gratifying pain;
Surrender –
One-way sweep of a swing,
That never returns.
Surrender –
An ember dying, buried
Under a thick layer of ashes;
Surrender –
A never-ending illusion.
A never-ending illusion.
* * *
(Meera, also called Meerabai, is a saint-poet of India. Meera, like Kabir and Tukaram, is rebellion and contented, and bestows joy and courage on people. Her sainthood is not ordained by any institutionalised religion.)
(Meera, also called Meerabai, is a saint-poet of India. Meera, like Kabir and Tukaram, is rebellion and contented, and bestows joy and courage on people. Her sainthood is not ordained by any institutionalised religion.)
July 04, 2008
तारकांच्या जगातून आलेला
तारकांच्या जगातून आलेला
निर्वासित
कब्रस्तान जागवतो
पोरका.
उल्कापात उजळतो अंधार.
© Remigius de Souza. All rights reserved.
June 27, 2008
मातीचा माणूस — माणसाची माती
रेखाचित्र, रेमी डिसोजा, मुंबई |
मातीचा गोळा माणूस त्यातून केला
नाव त्याचे ठेवले मातीचा पूत.
पावसात त्याला भिजत ठेवला, कुजत ठेवला
ठोकून थोपटून घडवला उनात त्याला करपला.
मातीचा गोळा त्याचा केला एकच प्याला
साठवली पहिल्या धारेची त्यात नशा
मध्यरात्रीच्या नि:शब्द सान्निध्यात.
मातीचा गोळा केली त्याची पणती
वाट त्यात पेटवली मध्यरात्रीच्या
निशब्द सान्निध्यात.
मातीचा माणूस विसाव्या शतकाच्या
अखेरीला
चावूनझ चायलामा राजकारणी लोकांची
पंथास लागलेला.
माणसाची माती उंबरठ्यावर
एकविसाव्या शतकाच्या.
६-३-१९८९
Labels:
कविता
June 24, 2008
Remi’s Vernacular Tongue
Remi’s Vernacular Tongue
(Translation of the previous post by the author)
Remi’s one more blog: language is Marathi, or English, but different in Remi’s vernacular tongue.
In a family there may be 10, 5, 3 or 2 persons. Their accents and manners of talk may be, or seem to be, similar, but each one’s vernacular is independent. It’s like finger prints. It’s like out of countless leaves on a tree, each leaf has unique impression of veins on it.
That doesn’t happen with countless cars on a large parking lot though effort is made to bring variety by different colours and designs. It’s the same story with apartment blocks in cities.
But all the mud houses built in a village/s in vernacular style do not fail to enchant us by each one’s uniqueness and their variety.
That’s the fun in the natural variety.
How could the sixty years of wanderings fail to make impression on Remi’s vernacular tongue – words, meanings and sound?
A person who wanders whole his life moves on margin. But his wandering is not like a blinkered buggy horse. Or it’s not like a railway that runs on tracks. Or it’s not like aeroplanes that fly on a drawn line from one point to another. Or he has no obligation caste-religion-class.
His wandering is like honeybee’s dancing journey; her hive too moves with her. His wanderings are like an aborigine moving happily at will in the wilderness.
His wandering that started at the foothill of Western Ghats is yet to fulfil, if alive, in reaching homeland – Gondwana.
Remigius de Souza
21.06.2008
(Translation of the previous post by the author)
Remi’s one more blog: language is Marathi, or English, but different in Remi’s vernacular tongue.
In a family there may be 10, 5, 3 or 2 persons. Their accents and manners of talk may be, or seem to be, similar, but each one’s vernacular is independent. It’s like finger prints. It’s like out of countless leaves on a tree, each leaf has unique impression of veins on it.
That doesn’t happen with countless cars on a large parking lot though effort is made to bring variety by different colours and designs. It’s the same story with apartment blocks in cities.
But all the mud houses built in a village/s in vernacular style do not fail to enchant us by each one’s uniqueness and their variety.
That’s the fun in the natural variety.
How could the sixty years of wanderings fail to make impression on Remi’s vernacular tongue – words, meanings and sound?
A person who wanders whole his life moves on margin. But his wandering is not like a blinkered buggy horse. Or it’s not like a railway that runs on tracks. Or it’s not like aeroplanes that fly on a drawn line from one point to another. Or he has no obligation caste-religion-class.
His wandering is like honeybee’s dancing journey; her hive too moves with her. His wanderings are like an aborigine moving happily at will in the wilderness.
His wandering that started at the foothill of Western Ghats is yet to fulfil, if alive, in reaching homeland – Gondwana.
Remigius de Souza
21.06.2008
April 02, 2008
Subscribe to:
Posts (Atom)