----- कोलकात्यात शिशिरांतील एक सकाळ.
चार दिवसांच्या माझ्या मुक्कामात एक दिवस सकाळीच मी फिरावयास निघतो.
हवेंत अजूनहि धुके आहे, आणि सुखद गरवा.
व्हिक्टोरिया मेमोरियल समोरच्या रस्त्यावर नर्तकींच्या समूहाचा रियाझ चाललेला आहे. यावेळी रस्त्यावर रहदारी अशी नाहीच.
त्यावेळी टिपलेली ही दोन छायाचित्रे.
एकात नाच चालू आहे;
दुसरयात शेवटचा टप्पा येतो... फुन्हा नाच...
ते आठवते आणि दोन दृश्यातील मोकळी जागा भरता भरता नर्तकींच्या पावलांबरोबर मी घुमतों... डोक्यात संगीत... जवळ जवळ एका दशकानंतर.
हे दृश्य चित्र-फितीवर कुणी पाहिले तर मनात "ती" प्रतिमा अधिक जाणवली असती का? कदाचित. कदाचित नाही.
चित्रपट पण ती प्रतिमा पूर्ण करू शकत नाही, जर
जागेच्या - स्थळाच्या आत्म्याची आणि
नृत्याच्या आत्म्याची
जाणीव (perception) नसेल तर,
या इथे: "आनंद नगरी" - कोलकता.
कोलाकत्याची एक आख्यायिका आठवते: १९६० च्या दशकात कोलकत्यात वारंवार दंगली होत होत्या.जर दोन तोल्या रस्त्यावर - सार्वजनिक स्थळी - मारामारी करत असले तर (इंडियात कोणत्याही शहरात कोणत्याही कार्यासाठी रस्ते स्वाभाविक सार्वजनिक स्थल होतात, मग ती पूजा असो की दंगल. ) आणि त्यानी पाहिले कुणी कलावंत संगीताची साधने घेऊन येत आहे, तर ते उत्स्फुर्तपणे मारामारी/ दंगल थांबवतात, त्या कलावंताला वाट करून देतात; तो/ती गेल्यावर पुन्हा मारामारी चालू.
~~~~~~
© Remigius de Souza. All rights reserved.
